مشکلات رشته بیهوشی، مراقبت‌های ویژه و هشدار در خصوص فرونشست اقتصاد سلامت

استراتژیست حوزه سلامت، در کنگره تخصصی بیهوشی و مراقبت‌های ویژه به چالش‌ها و کمبودهای متخصصین بیهوشی اشاره کرد. او دلایلی چون درآمد پایین، فشار کاری بالا و مهاجرت را از عوامل کاهش علاقه‌مندی به این رشته دانست و هشدار داد که بحران کمبود متخصصان بیهوشی، با مشکلاتی جدی برای نظام درمانی کشورها همراه است.

دکتر پوریا عادلی متخصص رادیوانکولوژی و استراتژیست حوزه سلامت در کنگره تخصصی بین الملی بیهوشی ،مراقبت های ویژه و درد که در دانشگاه شهید بهشتی تهران برگزار شد گفت: در خصوص تعریف صحیح جایگاه متخصص بیهوشی خیلی از وقت ها تعریفی که در جامعه پزشکی و حتی توسط قانونگذارها و سیاستگذاران می شود، ناشی عدم نگاه صحیح به متخصص بیهوشی و تعریف درست از جایگاه و اهمیت این رشته استراتژیک و اساسی است.

او افزود: بیش از دو سوم بیمارانی که در بیمارستان هستند چه به صورت مستقیم و چه به صورت مشاوره ای با متخصص بیهوشی درگیرند؛ جراحی ها، رادیولوژی، زنان و زایمان ، آندوسکوپی ،کولونوسکوپی ، ERCp،برونکوسکوپی ،کنترل درد و بسیاری از مدالیته های درمان سرطان از جمله کنترل درد ،براکی تراپی، رادیوتراپی کودکان و بیماران بدحال و بسیاری از خدمات ارائه شده توسط سرویس های مختلف پزشکی به صورت مستقیم نیازمند خدمات سرویس بیهوشی هستند و این نشان می دهد جایگاه متخصص بیهوشی خیلی فراتر از چیزی است که افرادجامعه و سیاستگذاران آن تصور می کنند.

عادلی بیان کرد: تصوری که در اوایل دهه ۸۰ وجود داشت که گفته می شد سونامی از متخصص بیهوشی ایجاد شده و تعداد آن ها بیشتر از نیاز است، دیدگاهی نادرست به متخصصان بیهوشی بوده و سبب شده وقتی به آمارها نگاه می کنیم با فرونشستی عجیب راجع به تعداد متخصصین بیهوشی مواجه می شویم.

این متخصص رادیوانکولوژی ادامه داد:متاسفانه در سال های اخیر به علت مشکلات اقتصادی و کاری همزمان با سایر رشته ها و با شیب بیشتری نسبت به آنها شاهد کاهش اقبال به ورود افراد مستعد به رشته بیهوشی ،مراقبت های ویژه بودیم و این عدم وجود متخصص بیهوشی کارآزموده و مستعد مشکلات زیادی در آینده ایجاد می کند و همچنین فشار کاری بالا به متخصصین موجود سبب این می شود که متخصصان به دلیل شرایط کاری تصمیم به مهاجرت بگیرند.

عادلی اظهار کرد: عدم توجه به نیازهای متخصصان بیهوشی در خصوص تجهیزات و ابزار جدید نیز مشکل ساز است.

این متخصص رادیوانکولوژی گفت: موضوع درآمد تخصص بیهوشی نیز موضوعی است که سبب می شود افراد کمتر به سمت این تخصص بروند.

او افزود: در دنیا نیز مشکل خطر کمبود متخصص بیهوشی وجود دارد که مطالعه ای نیز در انگلستان در این خصوص انجام شده است؛ تا سال ۲۰۳۳ کمبود ۱۲ هزار و ۵۰۰ متخصص بیهوشی در آمریکا ایجاد می شود و ۴۳ درصد از افرادی تمایل به رفتن به سوی تخصص بیهوشی را دارند به دلیل قوانین و استانداردهای این رشته انتخاب نمی شوند که البته این موضوع با عدم اقبال مشاهده شده به علت مشکلات معیشتی و کاری در ایران متفاوت است و ناشی از حساسیت برای حفظ کیفیت آموزش این متخصصان است در انگلستان، ایرلند شمالی و اسکاتلند نیز این مشکلات طبق آمارهای موجود وجود دارد.

این متخصص رادیوانکولوژی عنوان کرد:طبق مقاله ای منتشر شده در کشور انگلستان اگر تعداد متخصصان بیهوشی اصلاح نشود، بیش از ۸ میلیون جراحی به تعویق می افتد و این موضوع یک فاجعه برای سیستم درمان انگلستان محسوب می شود.

عادلی بیان کرد: در حال حاضر در انگلستان کمبود هزار و ۴۰۰ متخصص بیهوشی وجود دارد و این امر سبب شده تا یک میلیون سرجری در هر سال به تعویق بیفتد و این خود زنگ خطری جدی برای مسئولان کشور ماست چرا که به طور قطع با توجه به مشکلات پیش بینی شده ، سیاستگذاران این کشورها به دنبال تسهیل جذب متخصصان بیهوشی با تجربه و کیفیت بالا از کشورهایی همچون ایران خواهند بود.

این متخصص رادیوانکولوژی و دبیر هیات مدیره نظام پزشکی اصفهان تصریح کرد: بر اساس اعلام دانشگاه اصفهان در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، تعداد صندلی های رزیدنت بیهوشی از ۲۵ نفری که پذیرش داشته است در سال ۲۰۲۰ دو نفر و در سال ۲۰۲۱ چهار نفر بوده است؛ این آمار در این سال برای دانشگاه شهرکرد صفر بوده است این به این معنی است که داوطلبان با توجه به حجم کار بالا ،استرس و درآمدپایین به ویژه در بخش خصوصی حاضر به تحصیل در این رشته نبوده است.

عادلی ادامه داد: چند دلیل برای عدم علاقه برای تحصیل در رشته تخصص بیهوشی وجود دارد؛ سختی زیاد این رشته، حقوق پایین آن و فشار کاری بالا به دلیل کمبود متخصص بیهوشی،حجم سرمایه گذاری بالا در بخش خصوصی و فاقد بازدهی سرمایه گذاری در این بخش از جمله این عوامل است.

این استراتژیست حوزه سلامت بیان کرد: طبق مطالعات موجود تمایل به ادامه کار در متخصصان بیهوشی کم است چراکه حس ارزش‌گذاری به خدمات این رشته در بین همکاران سایر رشته ها و دیگر افراد جامعه و سیاستگذاران‌ در بین این همکاران کاهش یافته است و بر اساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۹ انجام شده، آمارها نشان می دهد ۴۲ درصد از افراد دلیل عدم برگشت و ترک کار را ارزشمند نبودن اعلام کرده اند، ۳۶ درصد نداشتن تایم کافی برای ریکاوری و با خانواده بودن را دلیل خود دانسته اند، ۳۶ درصد درآمد پایین را عنوان کرده اند و ۳۵ درصد بروکراسی که در بحث مدیریتی بیمارستانی وجود دارد را ذکر کرده اند و عده ای نیز به نیاز به کاهش استرس و ریکاوری ذهنی و روحی اشاره کرده اند و ۲۵ درصد هم آنکال بودن را نمی توانستند تحمل بکنند و ۱۹ درصد هم به دلیل اینکه flexibility و این که برنامه ریزی کاری دست خودشان نیست و دست کسی دیگر است برایشان آزاردهنده بوده است و ۱۶ درصد هم به دلیل عدم وجود Authority و respect از این حرفه خارج می شوند.

عادلی گفت: آمارها نشان می دهد که در آمریکا و انگلیس هم متخصصان بیهوشی به سمت پیر شدن می روند و هر چه سن بالاتر می رود تعداد متخصصان کمتر می شود.
او افزود: ۳ عامل اصلی فشار کاری و فول تایم بودن متخصصان بیهوشی، بحث مالی و درآمدی پایین و همچنین respect و احترامی که لازم دارند باید مورد توجه قرار بگیرد.

این متخصص رادیوانکولوژی تصریح کرد: مثل دیگر تخصص ها در تخصص بیهوشی هم می توان به ورود تکنولوژی های جدید توجه کرد و زیر ساخت های آن باید مهیا گردد. عادلی در پایان با اشاره اینکه خدمات متخصصان بیهوشی در دوران کرونا نباید فراموش شود واین مردان و زنان روزگار سخت نباید در هیاهوهای روزمرگی فراموش شوند و لازم است سیاستگذار هر چه زودتر با اصلاح سهم سلامت از تولید ناخالص ملی و تعرفه های درمان به ویژه در بخش خصوصی فکری برای حل مشکلات جامعه پزشکی و به ویژه رشته بیهوشی که ماهیتا فاقد رابطه مالی مستقیم با بیمار است نماید و از پدیده ای که باید آن را فرونشست اقتصاد سلامت نامید جلوگیری کند.